Kaart (cartografie) - Telavi (stad) (Telavi)

Telavi (Georgisch: თელავი) is een stad in het oosten van Georgië met 19.509 inwoners (2022), gelegen in de regio (mchare) Kacheti. Het is naast hoofdstad van Kacheti ook het bestuurlijk centrum van de gemeente Telavi. De stad ligt op ongeveer 550-800 meter boven zeeniveau aan de voet van het Gomborigebergte in het noordwesten van de Alazani-vallei, 90 kilometer over de weg ten oosten van hoofdstad Tbilisi. De omgeving van de stad is een belangrijk Georgisch wijnbouwgebied.

Telavi kent als hoofdstad van Koninkrijk Kachetië een belangrijke geschiedenis. In de stad zijn tijdens archeologische opgravingen in de jaren 50 en 60 van de 20e eeuw vondsten gedaan uit de middeleeuwen. Hieronder waren onder andere gebruiksvoorwerpen en funderingen van gebouwen en grote verdedigingswerken uit de 10e eeuw en later. Verder zijn er in Telavi archeologische vondsten gedaan van munten uit het begin van de jaartelling en keramiek uit de bronstijd. De oudste documentatie van Telavi als toponiem gaat terug naar de 11e eeuw toen de plaats onder koning Kvirike III de hoofdstad werd van het verenigde Kachetië-Hereti voordat dit opging in het Koninkrijk Georgië.

Telavi werd een belangrijke handelsplaats op de oost-west karavaanroutes, maar na de Mongoolse invasies in de 13e eeuw begon de positie van de stad en de koninklijke status at te nemen. Vanaf de 15e eeuw werd het politieke centrum verplaatst naar Gremi (Kvareli). Koning Artsjil van Koninkrijk Imeretië, die in de 17e eeuw over Kachetië heerste, verhuisde de koninklijke residentie weer terug naar Telavi, en liet de stad renoveren. Vanwege invallen van de Lezgiërs werd de stad versterkt en in 1753 werd onder koning Erekle II (1744-1798) het fort voltooid dat nog te zien is in de stad. Onder Teimoeraz II en Erekle II groeide Telavi uit tot een strategisch en cultureel centrum in Georgië, zeker na de fusie in 1762 tot Koninkrijk Kartli-Kachetië. Het werd een centrum van de Georgische literatuur, die invloed had op een hele generatie Georgische adel. In 1758 werd in Telavi een filosofische en theologische school gesticht, die in 1782 werd omgevormd tot een seminarie en er kwamen andere educatieve en creatieve activiteiten.

Onder Russisch bestuur werd Telavi in 1801 de hoofdstad van het oejezd Telavi (Тела́вскій уѣ́здъ, Telávsky uyézd), een van de provincies van het Gouvernement Georgië en het Gouvernement Tiflis, en kreeg het in 1801 stadsrechten. Ook in opeenvolgende bestuurlijke eenheden in de Democratische Republiek Georgië en de Georgische SSR bleef Telavi een bestuurlijk centrum. Het fort in de stad werd de basis van een Russisch garnizoen. Tijdens de Georgische anti-Russische opstand in Kacheti in 1812 werd de stad en het fort aangevallen door de opstandelingen. De opstand verspreidde zich door heel Kacheti maar na twee maanden gaven de opstandelingen zich in Telavi over.

De stad floreerde als handelsplaats door de eerdere inspanningen van koning Erekle II en het had een omvangrijke Armeense populatie. De Armeniërs waren in steden in Georgië neergestreken toen ze door de Russisch-Perzische Oorlog (1804-1813) uit de Gəncə en Karabach kanaten moesten vluchten. In 1886 had de stad ruim 10.000 inwoners waarvan 82% Armeens. In 1906, in de nadagen van het Russisch Rijk en na de revolutie van 1905, was Telavi een lokaal bolwerk van revolutionair activisme, zo berichtte een gezant van de onderkoning van de Kaukasus. Tijdens de Sovjetjaren kwamen in Telavi fabrieken voor textielverwerking, conserven, productie van gewapend beton en verwerking van leisteen en marmer. Maar ook voor vleesverwerking en zuivel. In de 21e eeuw zijn de belangrijkste activiteiten wijnproductie en toerisme.